Sera gazı emisyonları, küresel iklim değişikliğine önemli bir katkıda bulunuyor. Pek çok kuruluş artık çevre üzerindeki etkilerinin azaltımı adına, karbon ayak izlerini ölçmek ve azaltmak için adımlar atıyor. Bunu etkili bir şekilde yapmak için, genellikle üç farklı kapsamda kategorize edilen farklı sera gazı emisyon türlerini anlamak önemlidir: Kapsam 1, Kapsam 2 ve Kapsam 3.
Kapsam 1 Emisyonları
Kapsam 1 emisyonları, kuruluşun sahip olduğu veya kuruluş tarafından kontrol edilen kaynaklardan doğrudan gelen sera gazı emisyonlarıdır. Bu, doğalgaz veya benzin gibi fosil yakıtların tesiste veya şirkete ait araçlarda yakılmasından kaynaklanan emisyonların yanı sıra belirli üretim süreçlerinden kaynaklanan emisyonları içerebilir.
Kapsam 1 Emisyonlarına Örnekler:
- Şirkete ait araçlardan kaynaklanan emisyonlar
- Şirkete ait kazanlar, fırınlar ve diğer ekipmanlardan kaynaklanan emisyonlar
- Sera gazı salan kimyasal işlemlerden kaynaklanan emisyonlar
Bu emisyonlar doğrudan kuruluşun faaliyetlerine bağlı olduğundan, kuruluşun doğrudan kontrolü altında oldukları kabul edilir.
Kapsam 2 Emisyonları
Kapsam 2 emisyonları, kuruluş tarafından satın alınan elektrik, ısı veya buhar üretiminden kaynaklanan, dolaylı sera gazı emisyonlarıdır. Bu, bir enerji santrali tarafından elektrik üretiminden veya bir binanın ısıtma sisteminde doğalgazın yakılmasından kaynaklanan emisyonları içerebilir.
Kapsam 2 Emisyonlarına Örnekler:
- Satın alınan elektrikten kaynaklanan emisyonlar
- Satın alınan buhar veya ısıdan kaynaklanan emisyonlar
Bu emisyonlar kuruluş tarafından doğrudan kontrol edilmemekle birlikte, yenilenebilir kaynaklardan elektrik satın alınarak veya enerji verimliliği artırılarak azaltılabilir.
Kapsam 3 Emisyonları
Kapsam 3 emisyonları, kuruluşun faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ancak doğrudan kontrolü altında olmayan dolaylı sera gazı emisyonlarıdır. Bu, hammadde üretimi, mal ve hizmetlerin taşınması ve ürün veya hizmetlerin kullanımı gibi kaynaklardan kaynaklanan emisyonları içerir.
Kapsam 3 Emisyonlarına Örnekler:
- Çelik veya plastik gibi ham maddelerin üretiminden kaynaklanan emisyonlar
- Mal ve hizmetlerin taşınmasından kaynaklanan emisyonlar
- Ürünlerin kullanımı kaynaklı emisyonlar – ürünün müşteri tarafından evde kullanılması gibi
Kapsam 3 emisyonları, çoğu kuruluş için genellikle sera gazı emisyonlarının en büyük kaynağıdır, ancak aynı zamanda kuruluşun doğrudan kontrolünün dışında oldukları için ele alınması en zor olanlardır.
Kapsam 1, 2 ve 3 emisyonlarını anlamak neden önemli?
Farklı GHG emisyon türlerini anlamak birden çok nedenden dolayı önemlidir. Birincisi, kuruluşların en büyük emisyon kaynaklarını belirlemesine ve bunları azaltmak için eylemlere öncelik vermesine olanak tanır. Örneğin, Kapsam 3 emisyon değerleri yüksek olan bir kuruluş, malların taşınmasından kaynaklanan emisyonları azaltmaya veya müşterilerini ürünleri daha sürdürülebilir şekillerde kullanmaya teşvik etmeye odaklanabilir.
Ayrıca, emisyonların farklı kapsamlarını anlamak, kuruluşların sürdürülebilirlik çabalarını paydaşlarına iletmelerinde yardımcı olabilir. Kuruluşlar, her üç emisyon kapsamını da raporlayarak karbon ayak izlerinin daha kapsamlı bir resmini sunabilir ve çevre üzerindeki etkilerini azaltma konusundaki taahhütlerini gösterebilir.
Kapsam 1, Kapsam 2 ve Kapsam 3 emisyonları, kuruluşların karbon ayak izlerini ölçerken ve azaltırken göz önünde bulundurması gereken üç farklı sera gazı emisyonu türüdür. Kapsam 1 emisyonları kuruluşun doğrudan kontrolü altındayken; Kapsam 2 ve Kapsam 3 emisyonları, dolaylı oldukları veya kuruluşun kontrolü dışında oldukları için ele alınması daha meşakkatli bir süreç olabilir. Kuruluşlar, farklı emisyon kapsamlarını anlayarak en büyük emisyon kaynaklarını belirleyebilir ve bunları azaltmak için eylemlere öncelik verebilir ve sürdürülebilirlik çabalarını paydaşlara iletebilir.
